Zelf je Badkamer Renoveren in 2024 (complete gids)

Badkamer renovatie

Een badkamer is een van de mooiste plekken van het huis om te verbouwen. De technologie heeft de laatste 20 jaar niet stilgestaan en renovaties hebben vaak een enorm 'wauw'-effect.

Prijzen lopen vaak snel op. Gelukkig kan je met moderne technieken tegenwoordig makkelijk zelf je badkamer renoveren. Mits je op de juiste dingen let en met de juiste begeleiding.

Wij stippelen het voor u uit.

Voorbereiding

Een badkamer is een redelijk veeleisende kamer om te verbouwen. Je wil er water, elektriciteit, mooie vloer, eventueel een toilet en een televisie en ga zo maar door. Om een badkamer te renoveren moet je dus van alle markten een beetje thuis zijn. Daarom is het ook heel belangrijk om op voorhand een goede planning te maken.

Planning & indeling

Elke badkamer is anders. Bekijk volgende zaken:

• waar zitten de afvoerleidingen voor het sanitair?
• waar zit de afvoerleiding van het toilet?
• wil je een douche of een bad, of beide?
• is er een elektrische leiding voor verlichting van een badkamer meubel of spiegel?
• hoe is de vloeropbouw, ga je een badkamer maken op een houten vloer of een betonnen ondervloer?
• is er een of meerdere ramen in de badkamer?
• grenst de badkamer aan een buitenmuur?
• waar zitten de waterleidingen in de badkamer?
• staan alle muren loodrecht, of zijn er schuine hoeken (soms niet meteen met het blote oog te zien)

De vorm van de badkamer en de plaats van de leidingen en afvoeren zal voor een groot deel mee de indeling van je nieuwe badkamer gaan bepalen. Je kan dus niet altijd zomaar het bad plaatsen waar je wil, je moet rekening houden met de plaats van de afvoer en toevoerleidingen.

Belang van een goede indeling

De indeling van de badkamer is van cruciaal belang, het bepaalt:

• hoe ruim de badkamer zal aanvoelen na de verbouwing
• hoe functioneel de badkamer zal zijn
• hoe makkelijk de badkamer te onderhouden is
• hoe kostelijk je renovatie wordt
• hoe complex de uitvoering wordt
• hoe makkelijk je de badkamer binnenwandelt
• het wauw-effect wanneer je de badkamer binnen komt

Een aantal voorbeelden:

• Zet je een muurtje bij een inloop douche? Dan zal de badkamer kleiner lijken
• Voorzie je een design radiator naast de inloop douche? Dan kan je makkelijk je warme handdoek nemen wanneer je uit douche stapt
• Voorzie je een open inloopdouche? Dan komt het vocht in heel de badkamer terecht en moet je een goede ventilatie voorzien om vochtproblemen te voorkomen
• Plaats je ergens een inloopdouche? Dan moet je de afvoer kunnen verbinden aan de afvoerleidingen (inloopdouches zijn zeer laag, dus je leiding kan niet altijd voldoende zakken, waardoor je inloopdouche hoger wordt)
• Wil je een bubbelbad? Dan moet je elektriciteit voorzien
• Wens je een toilet in je badkamer? Dan moet je die aansluiten op de afvoer van het toilet

En zo kunnen we een tijdje door gaan. Het uiteindelijk plan zal dus een samenspel worden van allerlei factoren. Het is een illusie dat je dit even gauw kan uittekenen.

Kokers

Als je badkamer niet op het gelijkvloers is, moet je vaak met leidingen naar beneden (afvoer) en/of naar boven (water). Het is dan handig als je een koker kan voorzien die over de verschillende verdiepingen doorloopt. Daar kan je dan je afvoerleidingen in plaatsen. Tussen die afvoerbuizen kunnen dan verschillende andere leidingen lopen, zoals de sanitaire leidingen. Dergelijke koker kan je in een badkamer dan afwerken door er een hangtoilet tegen te plaatsen.

Functioneel

Niet iedereen heeft dezelfde vereisten van een badkamer. Heb je een bad nodig om kinderen te wassen? Wil je meerderer douchekoppen om samen te douchen? Wil je 's morgens naast elkaar je tanden kunnen poetsen en heb je 2 lavabo's nodig? Ga je graag rechtstreeks van het toilet naar de douche? Kijk je graag televisie in je bad?

Een badkamer heeft vaak verschillende functies te vervullen. Zo moet ze 's morgens efficiënt en functioneel zijn en 's avonds en in het weekend vooral een oase van rust en relaxatie.

Hou ook rekening met de toekomst. Misschien ben je nu single en heb je niet veel opbergruimte nodig, maar wat met je toekomstige partner?

De indeling heeft ook een economische waarde. Als je van plan bent je huis te verkopen na de renovatie, denk dan ook vanuit het perspectief van een toekomstige koper. Een badkamer met zowel een douche als bad kan bijvoorbeeld een groot voordeel zijn bij een eventuele verkoop.

Toilet in de badkamer of niet?

Een toilet in de badkamer kan zeer handig zijn. Maar als het je enige toilet is in huis, overweeg dan toch om een apart toilet te voorzien. Overwegingen die je kan meenemen om die beslissing te maken:

• bezoekers moeten je badkamer in om naar het toilet te gaan
• onaangename geuren, zowel van jezelf als van bezoekers
• de economische waarde van je huis / appartement na de verbouwing

Hulpmiddelen om de indeling te bepalen

Met pen en papier

Een simpele schets met pen en papier is nog altijd een goede methode om ruwe concepten uit te schetsen. Begin met een brainstorm en maak kleine schetsjes van de ideetjes. Probeer out of the box te denken. Gebruik de tips verderop in de gids om je creativiteit te speizen.

Knip-en-plakwerk

Een goede manier is om op een groot blad de vorm van de badkamer uit te tekenen. Doe dit op de juiste schaal. Knip daarna de verschillende componenten (zoals het toilet, het bad, het badkamer meubel, de verwarming, ..), ook op schaal. Je kan nu beginnen schuiven en proberen tot je tot een oplossing komt.

Als je een configuratie vindt die goed lijkt, neem dan even een foto en bewaar de opstelling. De kans is zeer groot dat je achteraf nog bedenkingen hebt en dat die opstelling toch niet zo ideaal blijkt te zijn, of dat je er nog verbetering aan kan aanbrengen.

Het grote voordeel van renoveren is dat je hier de flexibiliteit hebt. Je moet niet tijdens 1 of 2 afspraken met een designer over alle aspecten van je badkamer beslissen. Teken het uit, laat het bezinken en doe dit verschillende keren opnieuw.

Software en online tools

Er zijn verschillende online tools waarmee je plattegronden kan uittekenen. Je kan ook met software aan de slag, zoals Visio. Sommige winkels, zoals Ikea, hebben ook tools om tekeningen te maken.

Wij houden heel erg van Sketch Up. Dit programma is vroeger zeer populair geworden als gratis software aangeboden door Google. Nu is het overgekocht door Trimble. Zij bieden een gratis versie aan voor persoonlijk gebruik: Sketch Up Make. Het grote voordeel is dat er ook een volledig 3D Warehouse bij komt, met allerlei 3D modellen om je badkamer te modelleren, zoals baden, toiletten, douches, enz.

Afmetingen

Wat betreft toestellen in de badkamer zijn er wel een aantal standaard afmetingen die je kan gebruiken om je plan te maken.

Element	Breedte	Diepte	Hoogte	Schaal 1/50
meubel enkele lavabo	min 80 - 90cm	~60cm	variabel	1,8cm x 1,2cm
meubel dubbele lavabo	min 130cm (courant 140 tot 160cm)	~60cm	variabel	2,8cm x 1,2cm
kolomkast	40 tot 60cm breed	30 ~ 40cm	~180cm	0,8/1,2cm x 0,7cm
toilet + beenruimte	90cm	130	~40cm	1,8x2,6cm
open douche cabine	80/90/100cm	80/90/100cm	~2m	1,6x1,6cm tot 2,6x2,6cm
inloopdouche	90 tot 110cm	120cm tot 200cm	~2m	1,8 tot 2,2 x 2,4 tot 4cm
ligbad	70 (smal) tot 90 (heel breed)	170 (kort) tot 190cm (lang)	~53cm	1,4x3,4 tot 1,8x3,8

Tijdens de werken

Hou er rekening mee dat je tijdens de werken geen - of beperkt - gebruik kan maken van je badkamer. Als je daardoor geen wc hebt, zal je op zoek moeten naar een tijdelijke oplossing voor een toilet tijdens de verbouwing. Wassen kan je tijdelijk misschien even aan de kraan in de keuken, of op het werk of in de fitness club. De ideale moment om een fitness abonnement te nemen voor een maand.

Creativiteit

Bij een renovatie ben je gebonden aan de ruimte die je ter beschikking hebt. Probeer hier zo creatief mogelijk mee om te springen. Kijk online naar verschillende voorbeelden van badkamers en pik er de ideetjes uit die je leuk vindt. Op sites zoals Pinterest en Houzz vindt je duizenden voorbeelden van gerenoveerde badkamers. Je kan soms zelfs vragen stellen over bepaalde interieur elementen.

Wij geven alvast een aantal ideetjes:

• een hoekbad in plaats van een recht bad
• een glazen wand met abstract motief voor de douche
• een houten tablet tussen 2 muurtjes met een opzet wasbak in plaats van een klassiek meubeltje
• LED verlichting ingewerkt in het plafond of een LED strip onder de rand van het bad
• een televisie aan het uiteinde van het bad
• een kast in de kolom van het hangtoilet
• moderne glasmozaiek horizontaal over de kamer om de hoogte te breken
• een verticale kolom in de tegel van de vloer achter de douchekop, afgerand met glasmozaiek
• een ingebouwde kast onder een schuine wand
• een inloopdouche in een halve inham wegwerken
• een inloopdouche die langs 2 kanten open is en waartegen de lavabo's staan (zoals in het bovenaanzicht op het plan aan het begin van de gids)

Creatief met materialen

Wees ook creatief met de materialen die je gebruikt:

• kunststoftegels in plaats van klassieke tegels, makkelijk om te plaatsen en op maat te zagen
• eikenfineer multiplex met worktop oil om werkbladen te maken om een opzet lavabo op te plaatsen
• een sier sifon bij een open opstelling
• een design radiator in plaats van een standaard verwarming
• LED inbouwspots (IP44/IP54) in plaats van een standaard wand armatuur
• strakke badombouw in acryl in plaats van standaard tegels
• een watervaste laminaat met houtlook als vloer voor een warm effect

Let er wel altijd op dat je materialen tegen de vochtige en warme omgeving kunnen. Vol eikenhout is zeer mooi, maar trekt helemaal krom wanneer het in contact komt met vocht.

Een badkamer met een koker voor de afvoer leidingen, waar het hangtoilet tegen de koker aangewerkt is en de buizen bereikbaar zijn via een kast in de muur.

Afbraak oude badkamer

Bij het uitbreken haal je eerst al de toestellen weg. Zorg er voor dat je geen leidingen stuk maakt bij het afbreken.

Een badkamer uitbreken is iets wat je heel makkelijk zelf kan doen. Met de juiste boorhamer of breekhamer, een pneumatische beitel en een goede koevoet kan dit heel snel gaan. Je komt wel snel aan heel wat afval. Er zijn verschillende methodes om deze afval van de afbraak weg te werken. Het makkelijkste is waarschijnlijk om een grote gemengde container te laten komen, waarin je alles kan dumpen. Als je muren gaat afbreken, controleer dan dat je niet zommaar een steunmuur gaat weghalen.

Na de afbraak kan een badkamer er plots enorm klein lijken. Veel mensen vinden dit zeer akelig. Vaak zijn badkamers redelijk kleine ruimtes en in ruwbouw geeft dit een zeer benauwd gevoel. Door de badkamer op de juiste manier in te richten en de juiste kleuren en materialen te gebruiken kan dit na afwerking plots een zeer ruime badkamer lijken.

Controle op problemen

Als de volledige badkamer gestript is dan kan er gekeken worden of er zich geen bouwproblemen voordoen. Controleer de muren op vochtproblemen en op barsten en scheuren.

Als er problemen zijn moeten die eerst opgelost worden. Eventueel opstijgend vocht kan je behandelen door de muren te injecteren. Barsten in de muren moet je eerst dichtmaken en eventueel versterken.

Wat vaak voorkomt bij een renovatie is dat de muren geen loodrechte hoeken vormen. Als je muren schuin staan wordt het zeer moeilijk om er pakweg een bad of inloopdouche tegen te gaan plaatsen. Je kan er soms voor kiezen om de muur dan uit te kappen en het bad of de douche gedeeltelijk in de muur in te werken. Een andere oplossing is om voorzetwanden te plaatsen om de muren recht te trekken.

Gebruik de regel van Pythagoras voor wanden om te controleren of de binnenhoeken mooi 90 graden zijn. Als dat niet het geval is, zorg dan zeker at er in die hoek geen bad of douche komt, zodat je niet met een spie komt te zitten.

Zorg er ten laatste voor dat je na de afbraak alles proper achterlaat. Zet een dop op de afvoerleidingen of plak ze dicht. Zo voorkom je niet alleen dat er vuil in de leidingen terecht komt, maar ook dat de kamer gaat stinken. Als je immers de bestaande sifons hebt verwijderd ontstaat er een rechtstreekse koppeling met de riool.

Fase 2: structurele werken

Na het afbreken en herstellen van problemen kan je terug beginnen opbouwen. Nu is er geen weg terug.

Houten vloer met balken

Het is belangrijk om stil te staan bij de vloeropbouw. Heb je een betonnen vloer of is de badkamer op het gelijkvloers, dan zit je oké. Is jouw badkamer boven en heb je een verdieping met houten balken? Dan moet je een aantal zaken in rekening brengen:

Zijn de balken sterk genoeg om een bad vol water te dragen?

Baden zijn tegenwoordig groter dan vroeger en een vol bad van 150 liter met een persoon er in komt al snel aan 200kg. Balken en vloeren worden normaal berekend om een homogeen verdeeld gewicht aan te kunnen, bijvoorbeeld 1kN/m². Hier gaat het echter om een puntbelasting. Het gewicht van het bad komt dan meestal nog eens terecht op de 4 pootjes van het bad. Je zal dus sowieso de balken moeten controleren en het gewicht dat op de pootjes komt goed moeten verdelen met bijvoorbeeld OSB3 of multiplex. Controleer in elk geval goed de dimensies van de balken in de bestaande vloer.

Opgepast voor lekken

Het is een relatief groot risico om bij een houten vloer te gaan kiezen voor een inloopdouche. Ten eerste durft het hout al eens wat meer te vervormen dan een betonnen verdieping. De balken gaan mettertijd immers kruip vertonen. Bij een inloopdouche moet elk kiertje en naadje goed afgewerkt worden. Bij scheuren, ook al zijn die zeer klein, kan het water zich immers een weg banen naar beneden.

Men zegt soms lacherig, "water vindt altijd een weg", maar dit is ook zeker waar. Als je dan gaat douchen en er is een lek, komt al het water op het plafond van de benedenverdieping terecht, bijvoorbeeld op de gipsplaten. Als dat gebeurt gaan de voegen blazen, barsten en loopt het water ofwel door het plafond, ofwel in de muren. Als de problemen niet zichtbaar genoeg worden, komt het water in de holle ruimtes en begint er zich daar schimmel te vormen. Het kan zeer lang duren voor dit wordt opgemerkt. Ook de houten balken kunnen op deze manier zeer vochtig raken. Het water zal immers via de houten balken naar beneden lopen, met alle gevolgen van dien.

Staat je bad dwars op de balken tegen een dragende muur of in het midden van een balk?

Als je bad in een hoek staat, dwars op de steunbalken, dan wordt het door verschillende balken ondersteund op het sterkste deel van de balk. Net naast de ophanging van de balk op de muur is er immers veel ondersteuning, zeker wanneer de balken goed ingemetst zijn en dus niet vrij opliggen. Staat je bad echter in het midden van een balk dan gaat het bad al zijn gewicht uitoefenen op het zwakste punt van de balk. Staat het in de lengterichting op een balk dan kan het zijn dat het bad maar door 1 of 2 balken echt gedragen wordt.

Versteviging aanbrengen

Als je merkt of twijfelt dat de onderliggende constructie niet sterk genoeg is, dan kan je er voor opteren om de houten balken te verstevigen. Dit kan op verschillende manieren, bijvoorbeeld door een aantal balken bij te plaatsen, daar waar het bad komt. Je kan ook de balken verstevigen door er extra balken tegen te schroeven (met voldoende vijzen, zodat de balken samenwerken), door er ijzeren beplating tegen te schroeven of door er I of T-balken van te maken. Door tussenschotten te plaatsen tussen de balken kan je de balken op zich niet gaan verstevigen, maar zorg je er wel voor dat verschillende balken gaan samenwerken en dat het gewicht van het bad beter verdeeld wordt over de balkenschuif.

Zwaluwstaartplaten met beton als badkamer vloer

Een andere optie is om de vloer om te bouwen naar een lichtgewicht betonvloer met lage opbouw. Dit kan aan de hand van zwaluwstaartplaten met lichtgewicht beton. Zwaluwstaartplaten zijn speciale voorgevormde platen waar je een zeer dunne laag (bvb. 5cm) beton op kan storten. Omdat de plaat een geplooide vorm heeft vormt dit meteen de wapening van het beton.

Voordelen van een badkamervloer met zwaluwstaartplaten

Een betonvloer heeft meer draagkracht en is goed bestand tegen het vocht in een badkamer. Het is ideaal voor een renovatie, omdat je de houten balken kan behouden. Bovendien verhoog je de vloer maar met enkele centimeters. De opbouw is ook zeer interessant voor geluidsisolatie. Bij een houten verdieping hoor je enorm veel, wat niet altijd ideaal is bij een badkamer. Omdat zwaluwstaartplaten een handig formaat hebben kan je je gemakkelijk beperken tot 1 kamer, zo is de kostprijs ook enorm beperkt. Ten slotte zijn de platen ook nog heel makkelijk zelf aan te brengen bij een renovatie.

Plaatsen badkamerwanden & plafond

Bij het plaatsen van de badkamer moeten er soms wanden bijgeplaatst worden:

• buitenwanden, om de badkamer z'n definitieve vorm te geven
• voorzetwanden, om de muren recht te trekken
• binnenwandjes, bijvoorbeeld voor privacy in douche of toilet

Buitenwanden worden meestal opgebouwd uit snelbouwsteen, cellenbeton (ytong blokken) of een systeem met metal studs of houten balken en vochtwerende platen. De plaatsing hiervan wordt besproken in onze gids voor muren en wanden. Er zijn echter een aantal aandachtspunten.

Opbouw met gipsplaten

Indien je de muren opbouwt met gipsplaten, zorg er dan voor dat je altijd de groene water werende gipsplaten neemt. Voorbeelden zijn Knauf AK 12,5mm of Gyproc WR 12,5mm. Gips is immers een materiaal dat niet goed bestand is tegen de inwerking van vocht. Het gips van zo'n groene plaat is behandeld met een waterafstotend siliconenproduct. Soms zijn ze ook versterkt met vezels. Ook de voegen moeten dichtgemaakt worden met waterbestendig voegmiddel, zoals Hydro Joint Mix van Gyproc. De groene gipsplaten heb je in ABA en 4xABA. De platen met 4xABA zijn langs vier kanten afgeschuind en handig voor plaatsing bij een plafond.

Gipsplaten zijn niet geschikt om te gebruiken in plaatsen waar er continu een hoge vochtigheid is, zoals zwembaden of sauna's of buitentoepassingen. Maar voor de badkamer zijn ze dus zeker bruikbaar.

Versteviging aanbrengen

Breng versteviging aan in de wand waar er later kranen of meubels moeten bevestigd worden. Dit kan door een houten paneel of een Rigidur paneel te plaatsen tussen 2 metal studs of 2 houten balken. Je kan er ook voor kiezen om de wanden eerst te bekleden met hout (OSB / Multiplex) en dan de gipsplaten te bevestigen. In dat geval kan je eventueel met 9,5mm platen werken.

Je kan er ook voor kiezen om een dubbele beplating te voorzien. In dat geval kan je de eerste plaat tot op de grond laten komen en de binnenste plaat laten uitkomen op de rand van de douchebak.

Waterdicht afwerken van de gipsplaten

De platen op zichzelf zijn niet voldoende waterdicht om rechtstreeks op te tegelen.

Om de gipsplaten waterdicht af te werken volg je volgende stappen:

1. Waar je platen doorzaagt strijk je de vrije gips in met voorstrijkmiddel. Dit vormt een soort film waardoor de gips afgeschermd wordt van indringend vocht.
2. Binnenhoeken van een douche bekleed je met een speciale afdichtingsband voor hoeken. Koop je een Gyproc of Knauf afdichtingskit, dan zit er normaal zo'n wapeningsband bij.
3. Breng wapeningsband aan rond de leidingdoorvoeren
4. Breng vervolgens voorstrijkmiddel aan over de volledige beplating.
5. Breng over het volledige plaatoppervlak douchekit aan met een grote kwast. De kit moet over het volledige plaatoppervlak worden aangebracht. Dit is een visceus goedje dat echt precies een soort plastiek over je muur legt.
6. Breng meerdere lagen van de douchekit aan
7. Kit de openingen voor de leidingen af
8. Werk achteraf af met watervaste primer en waterwerende verf of met tegels

Doorvoer van leidingen waterdicht maken

Leidingdoorvoeren moeten worden afgekit en worden voorzien van wapeningsband. Breng ruim voldoende douchekit aan op de wapeningsband.

Opbouw met cellenbeton of Ytong blokken

Cellenbeton (gasbeton) is een ideaal materiaal om heel snel wanden op te bouwen in de badkamer. Het is een poreus en zeer isolerend materiaal, dat toch een heel sterke weerstand heeft tegen samendrukken. Bovendien kan je de blokken makkelijk aan elkaar lijmen met bouwschuin zoals Rectavit Easy Fix. Lijm afmaken (zoals in veel instructievideo's wordt gedaan) is dan niet meer nodig.

Bij de plaatsing is het belangrijk dat de eerste laag mooi recht licht. Zorg er ook voor dat je de blokken niet met je beste zaag gaat doorzagen, een gewone zaag wordt heel snel bot als je ze gebruikt op cellenbeton.

Half hoog muurtje

Bouw je een half hoog muurtje, bijvoorbeeld als scheidingswand voor een toilet of douche, zorg er dan voor dat je muurtje sterk genoeg wordt. Het heeft dan geen verbinding met het plafond. Je kan de wand verstevigen door hem te verankeren met de muur aan de kopse kant. Je kan het muurtje dan ook wat dikker maken. Als je de muur gaat betegelen draagt dit ook bij tot de sterkte van de wand.

Waterdichte afwerking van vaste wanden

Werk je niet met gipsplaten, maar is de wand bijvoorbeeld bezet of werk je met cementplaten, dan kan je hem bekleden met KERDI-doek. Dit is een watervaste, stevige doek, die je muur volledig waterdicht maakt. Het aanbrengen van de doek vergt wel de nodige precisie.

Mensen denken vaak dat tegels geen water meer doorlaten en dat de douche daarom sowieso waterdicht is. Tegels laten inderdaad geen water door, maar het water dringt door de voegen en komt zo tot aan de muur. Daarom is het zeer belangrijk om deze doeken te plaatsen.

Je lijmt het doek vast en gebruikt daarvoor een lijmkam met kleine tanden. Als de muur hier en daar oneffen is kan je die daar dus ook een beetje mee gaan uitvlakken. Als je het doek hebt aangebracht druk je die aan met een roller, bijvoorbeeld een verfrol.

Plaatsing plafond

Voor een verlaagd plafond met gipsplaten gelden grotendeels dezelfde stappen als voor wanden met gipsplaten. Zorg er bij de douche voor dat je ook voldoende lagen douchekit aanbrengt op het plafond. Er zijn immers veel warme dampen die over het plafond hun weg gaan zoeken naar de ventilatieschacht. Zit de ventilatie niet vlak boven de douche, schenk dan extra aandacht aan het gebied tussen de afvoer en het centrum van de douche.

Kunststof panelen

Voor het plafond kan je ook kiezen voor kunstof plafondpanelen. Deze panelen bestaan vaak uit PVC en kunnen door middel van een tand-en-groef systeem in elkaar geklikt worden. Aan de zijkanten voorzie je dan U-profielen waarin de panelen terecht komen. Er bestaan ook uitvoeringen in groene MDF. De profielen kan je bevestigen met een nietjes machine of met montage clips.

Het voordeel van dergelijke systemen is dat ze zeer makkelijk te plaatsen zijn en dat ze meteen afgewerkt zijn. Je hoeft ze niet meer te voegen, primeren of schilderen. Het nadeel is dat ze een minder strak en modern plafond vormen.

Technieken

Vooraleer je de wanden dichtmaakt moet je natuurlijk eerst de afvoer en de leidingen van het sanitair en elektriciteit gaan plaatsen.

Meubels en toestellen

Koop je meubels en toestellen op voorhand. Er zit een technisch plan bij voor de installatie. Daar staat ook op aangeduid waar de leidingen moeten komen. Als je de leidingen op goed geluk plaatst, dan kan dit soms tegenvallen wanneer je bijvoorbeeld een badkamermeubel wil plaatsen en de leidingen niet uitkomen met de kast. Het kan ook zijn dat je dan moet boren of schroeven in de muur, net waar je de waterleiding hebt geplaatst.

Dergelijke situaties kan je voorkomen door eerst het technisch plan goed door te nemen en dan bij de plaatsing rekening te houden met de locatie van de leidingen.

Plaatsing in de wand

Werk je met voorzetwanden, dan is dit tamelijk eenvoudig, je kan de leidingen immers in de holle wanden aanbrengen. In sommige gevallen kan je de leidingen zelfs nog achter de voorzetwand door halen, zodat je niet door het hout of de metal studs moet boren. In het geval van houten balken kan je ook daar makkelijk je leidingen wegwerken.

In het geval van volle wanden (bijvoorbeeld uit snelbouwsteen) en betonnen plafonds, zal je de slijpschijf moeten bovenhalen. Voor een badkamer is een vals plafond (verlaagd plafond) sowieso handig om leidingen voor verlichting in weg te werken.

Afvoer

De water afvoer leg je eerst. Dit zijn de grootste buizen. De buizen van de waterleiding (alpex) en elektriciteit zijn flexibeler en kleiner en kunnen er langs gelegd worden.

Materiaal van de afvoerbuizen

Je hebt verschillende materialen van afvoerleidingen:

• PVC: klassieke buizen uit PVC zijn meestal grijs en moeten aan elkaar verlijmd worden met PVC lijm. De lijm droogt snel en eens uitgedroogd kan je de stukken niet meer uit elkaar halen of corrigeren. Sommige PVC stukken zijn voorzien van een rubberen ring en hoef je niet te plakken.
• PP en PE: buizen uit poly propyleen (vaak zwart) of poly ethyleen (vaak wit) kan je niet lijmen met PVC-lijm. Ze zijn voorzien van een rubber, zodat je ze makkelijk in en uit elkaar kan schuiven en corrigeren.

Onze voorkeur gaat uit naar PP en PE, omdat dit zeer sterk materiaal is dat je door de rubbers nog kan corrigeren. Ze zijn ook zeer goed bestand tegen de inwerking van chemicaliën.

Kwaliteit

Wil je zeker zijn dat je goede afvoerbuizen hebt, zorg dan dat je Benor gekeurde buizen neemt. Eens de badkamer is afgewerkt is het immers vaak zeer moeilijk om nog aan de afvoeren te kunnen werken. Die zitten onder de douchebak van een inloopdouche of tussen de balken op het verdiep onder de badkamer. Best werk je met dikwandige afvoerbuizen (3,2mm) dikte. In de doe-het-zelver vind je doorgaans buizen van 1,8mm dikte.

Diameter voor de afvoer

De afvoerbuizen die je plaatst komen samen in de hoofdafvoer. Elke keer wanneer er afvoerbuizen samen komen moet de diameter van de afvoer vergroten.

De minimum diameter voor sanitaire afvoerbuizen:

toestel	diameter
enkele lavabo (wastafel)	40mm of 50mm
dubbele lavabo (wastafel)	50mm
bad	50mm
douche	50mm
handenwassertje	32mm
wasmachine	40mm
toilet	90mm

De buizen van sanitair en toilet mogen in principe nooit samenkomen. Enerzijds om wille van regelgeving en anderzijds om stankproblemen te voorkomen. Uiteraard komt alles uiteindelijk wel in dezelfde riool terecht, nadat het de toezichtsputten gepasseerd is.

Probeer altijd in bochten te werken van 45 graden en zo weinig mogelijk met bochten van 90 graden, tenzij je een bocht naar beneden maakt.

Het bad heeft vaak nog een overloopje. Dat is een veiligheid, voor als je vergeten bent dat je de kraan van het bad hebt opengedraaid. Deze overloop zit meestal mee bij de set van het bad en wordt aangesloten op de sifon van het bad.

Standaard hoogte afvoer badkamer toestellen

Dit zijn de standaard inbouwhoogtes voor sanitaire inbouwdozen en afvoerbuizen in de badkamer:

Toestel	Hoogte Afvoer	Watertoevoer	Opmerking
Standaard wc	Afh. van type	50cm	Aansluiting naast de jachtbak
Inbouwtoilet	Uit de muur	Rechtstreeks aangesloten	Geen inbouwdoos
Lavabo	52cm	60cm	Raadpleeg technische fiche
Ligbad	Onder bad	72cm van betonplaat	15,3cm tussen warm en koud
Douche	Onder douche	125cm van betonplaat	Zijsproeiers, dan diameter 20cm

Waarbij de aangegeven hoogtes gemeten zijn vanaf de afgewerkte vloer, behalve voor douche en bad, daar is de hoogte gemeten vanaf de nulpas.

Wij raden aan om de technische fiche van de toestellen goed te raadplegen, het gebeurt dat specifieke toestellen andere aansluitingen hebben.

Beluchter voor sanitaire afvoer

Als alle toestellen zijn aangesloten met een sifon, dan kan er in de buizen geen lucht ontsnappen. Dat is goed, om onaangename geurtjes te voorkomen. Wanneer je echter je bad laat lopen, dan gaat er enorm veel water door de buizen. In standleidingen of ook in gewone afvoerleiding kan dit er voor zorgen dat lucht wordt meegezogen uit de omliggende leidingen. Het kan zijn dat er op die manier een sifon wordt leeggetrokken, met de nodige stank tot gevolg. Om dit te voorkomen bestaan er lucht sniffers of luchthappers of beluchters. Sommige sets met sifons zijn voorzien van een beluchter.

Bevestigen en controleren

De afvoer buizen die niet ingemetst worden zet je vast met metalen of kunststof klemmen. Je hebt verschillende systemen: zadel klemmen, clips, buisklemmen en pijpbeugels.

Wat je gebruikt maakt niet zo veel uit. Zorg er voor dat de afvoerbuizen niet los hangen. Je wil voorkomen dat de leidingen gaan doorhangen. Een leiding die doorhangt zorgt er immers voor dat er water blijft staan in de leiding, waardoor de effectieve diameter van de afvoerbuis verkleint.

Voor een bad is dat niet zo erg, een bad gaat trager leeglopen. Bij een douchebak kan het echter zijn dat de douchebak gaat overlopen wanneer het debiet van de buizen niet groot genoeg is.

Als al de leidingen vast liggen, controleer dan het geheel door er met een tuinslang water in te spuiten. Complexe verbindingen kan je controleren door er zeep aan te wrijven. Komen er belletjes tevoorschijn, dan is de afvoer niet waterdicht.

Waterleidingen

Waterleidingen werden vroeger uitgevoerdin koperen buizen. Tegenwoordig werkt men met alu-pex (alpex) buizen en klemkoppelingen. Al-pex buizen bestaan uit een mantel van polyethyleen en een kern van aluminium. Die kan je als doe-het-zelver makkelijk plaatsen. Je moet dus niet met een lasautomaat aan de slag, maar je kan werken met gewone sleutels en een plooiveer. Alpex komt meestal met een isolatie mantel, de rode leiding kan je dan gebruiken voor het warm water, de blauwe voor het koud water.

Diameter

Standaar alpex buizen zijn 16mm. Dit is goed voor de kranen van de wastafels en het bad. Heb je een douche met zijsproeiers of een regendouche, dan kan je best een leiding leggen van 20mm. Bij sommige badkranen kan 20mm ook aangeraden zijn. Raadpleeg hiervoor de technische fiche van de toestellen. Zorg dan wel dat je met 20mm tot aan de collector kan gaan. Als er al een koperen buis met kleinere diameter tot in de badkamer loopt dan zal de diameter van deze buis het debiet bepalen. Je kan dan niet plots met een buis van 20mm het debiet gaan verhogen. Sluit je een te kleine diameter aan op je regendouche, dan zal die mogelijks niet optimaal werken.

Installatie inbouwdozen

Bij het leggen van de leidingen plaats je altijd de toevoer van het warm water links en de toevoer van het koud water rechts. Tussen de inbouwdozen bedraagt de afstand 15,3cm. Je kan dit het makkelijkste plaatsen door middel van een afstandhouder.

Heb je een inbouwkraan, kijk dan goed op de technische fiche. Daar zit er vaak een aansluiting aan de bovenkant en 1 aan de zijkant. Hou hier zeker ook rekening mee wanneer je de leidingen plaatst voor een wastafel zodat je achteraf niet in de leidingen boort wanneer je de beugels van het lavabomeubel gaat bevestigen. Een inbouwkraan is zeer mooi, maar is wel lastiger om in te werken in een volle muur, je moet dan een aantal leidingen uitslijpen, vaak in een bocht.

Tips voor de installatie

Gebruik Loctite koord rond de koperen koppelingen. Enkel wanneer koppelingen zijn voorzien van dichtingsringen of klemringen is het gebruik van loctite koord niet nodig. Indien er geen ring voorzien is moet je altijd Loctite gebruiken om een waterdichte koppeling te verkrijgen. Kijk goed op de verpakking hoeveel wikkelingen je moet maken en hou je hier aan. Het voordeel van Loctite is dat je nog een halve slag terug kan draaien bij eventuele correctie.

Bij gyproc wanden bevestig je de metalen afstandhouder achter de gipsplaten (zoals hierboven op de foto). Normaal voorzie je een versteviging voor de kranen en kan je dus de afstandhouder monteren op de houten versteviging. Indien die er niet is moet je de houder monteren op de houten balken of metal studs van het frame zelf.

Nog een aantal tips voor een makkelijke plaatsing van sanitaire inbouwdozen:

• Gebruik een alpex kniptang en zorg dat je altijd mooi recht afknipt.
• Na het knippen verwijder je membraan en zet je de buis terug mooi rond met een kalibreerstuk
• Gebruik korte stukjes buis die je inschroeft om de inbouwdozen makkelijk te manipuleren
• Zorg dat alles mooi waterpas gemonteerd wordt, je kraan wordt hier achteraf op aangesloten en je kan die nog maar weinig (of niet) corrigeren achteraf
• Op de inbouwdozen zijn uitsparingen, voor bezetting wordt meestal de eerste uitsparing voorzien, voor een gewone wandtegel de derde uitsparing. Bij dikkere opbouw zoals natuursteen wordt ook de derde gebruikt, maar worden koperen verlengstukken gebruikt vooraleer de kraan wordt aangesloten.

Elektriciteit

Bij het renoveren van de elektriciteit in een badkamer zijn er een aantal zaken waar je op moet letten:

• De verlichting moet op 12V zijn en moet geschikt zijn voor badkamers
• Je mag niet overal stopcontacten aanbrengen
• Als je een meubeltje hebt met verlichting en/of een ingebouwd stopcontact, moet je een aansluiting voorzien
• Heb je een bubbelbad, of een bad met verlichting, dan moet je een aansluiting voorzien
• Werk je met teleruptoren, dan zijn je schakelaars reeds op laagspanning

Veiligheidszones AREI

In de badkamer is het elektrocutiegevaar zeer hoog omdat ons lichaam een zeer lage weerstand heeft wanneer het nat is. Het is verboden om in het bad of een douche of in de onmiddelijke omgeving een elektrisch toestel te plaatsen. Daarom gelden er verschillende zones. Zorg dat je bij het verbouwen altijd goed deze zones in acht neemt.

In een badkamer gelden volgende veiligheidszones:

Toegelaten elektrisch materieel in deze veiligheidszones:

Zone (volume)	Toegelaten materieel	Bescherming factor
0	≤12V ≤ 6V	IPX7 IP00
1	waterverwarmer ≤12V ≤ 6V	IPX4 IPX4 IP00
1bis	hydromassage voedingspunt	IPX4
2	waterverwarmer verlichting 1,6m hoogte Vaste verwarming Contactdoos via transfo	IPX4
3	divers elektrisch materieel	IPX1

Bron: Vinçotte gids elektrische huishoudelijke installaties 2020

Waarbij geldt:

• IPX7: bestand tegen water onderdompeling van korte duur
• IPX4: spatwaterdicht materiaal
• IPX1: druipwaterdicht materiaal
• IP00: geen bescherming vereist

Aarding

Alle geleidende delen en massa’s van elektrisch materieel op lage spanning en zeer lage spanning moeten plaatselijk met elkaar verbonden worden. Als je werkt met alupex leidingen is aarding hiervoor aan de radiators in principe niet nodig (maar zeker niet verkeerd). Afhankelijk van het type bad moet je ook het bad aarden. In het geval van een acrylbad is dit in principe niet nodig. Het is echter niet slecht toch een aardingsdraad te voorzien. Als je dan later ooit veranderd van bad, dan is de aarding reeds voorzien.

Toestellen plaatsen

Plaatsen van een bad

We bespreken kort de aansluiting van een standaard ligbad. Raadpleeg altijd de technische fiches voor het bad dat u gekozen heeft.

Het plaatsen van het bad gebeurt meestal na het bezetten en voor dat er chape op de beton komt. Dit is omdat men het bad zo laag mogelijk wil houden, zodat het makkelijker is om er in te stappen.

Om een bad te plaatsen gaat je alsvolgt te werk:

1. Leg het bad ondersteboven en monteer het draagstel op de bodem van het bad.
2. Bevestig de vier regelbare poten aan de dragers van het bad
3. Verwijder de bescherming van het bad en maak de beschermfolie open aan de doorvoeren
4. Monteer het overloopmechanisme
5. Monteer de sifon
6. Monteer de overloop aan de buitenzijde van het bad
7. Trek de zwarte rubber door het overloopgat naar de binnenzijde
8. Monteer de overloop langs de binnenzijde van het bad
9. Leg de zwarte dichtingsring op de sifon onder aan het bad en druk die tegen het afvoergat
10. Trek de rubber door het gat aan de binnenzijde en schroef de sifon vast met een sleutel
11. Maak de verbinding van de overloop met de sifon
12. Monteer houten latten aan de muur op de exacte hoogte waar het bad moet komen ter ondersteuning van de onderkant van de badrand
13. Draai het bad om en plaats het met de rand op de latten
14. Draai de poten bij tot het bad perfect waterpas staat in beide richtingen, zorg dat alle poten goed de grond raken en steun geven
15. Cementeer de poten zodat ze goed vastzitten
16. Sluit de sifon aan op de afvoerbuis
17. Werk af door de rosas te plaatsen en het bad af te kitten

In onderstaande video wordt eerst nog een wandje gemaakt in cellenbeton. Dit is zeer stevig, maar in principe niet nodig, je kan hier ook een houten frame voorzien.

Badombouw

Voor de badombouw bouw je eerst een frame dat je daarna dan bekleed. Dit frame kan dan bestaan uit cellenbeton blokken of uit hout.

Wanneer je een badombouw maakt uit hout kan je een uitsparing maken onderaan het bad. Dit geeft mooi ruimtelijk effect, zeker wanneer je hieronder eventueel nog een led strip voorziet. Bovendien kan je met je voeten dan dichter tegen de badrand komen. Als je bijvoorbeeld kinderen moet wassen, kan dit wel handig zijn.

Bouwplaten uit XPS

Je kan ook werken met LUX-elementen of gelijkaardige platen zoals Wedi platen of Marmox bouwplaten. Dit zijn speciale isolerende platen waar je op kan tegelen bestaande uit geëxtrudeerd polystyreen. Er bestaat zelfs een Lux TOP-TRU versie met een uitsparing voor de voeten. Wedi bouwplaten vind je bij de bouwhandel. LUX-elementen vindt je onder andere bij tegel winkels. Verschillende bouwhandels hebben verschillende merken, zoals Hydropanel, Kerdi Board, Lux, Pecidur, Poresta, Primus, Tece en Wedi.

Werk je met hout of ytong blokken, breng dan eerst een primer aan voor je gaat tegelen.

Controle luik

Je kan er voor kiezen om een controle luik in te bouwen, zo kan je achteraf nog een inspectie doen van de sifon in het geval van problemen. Indien je dit gaat plaatsen hou je hier rekening mee bij het opbouwen van het frame.

Plaatsen van een douche

Bij het plaatsen van de wanden en vloeren zijn we reeds uitgebreid ingegaan op het voorbereiden van de wanden, zodat ze waterdicht zijn. Dit is vooral van belang bij het plaatsen van een inloopdouche. Wanneer je werkt met een douchecabine die zelf waterdicht is, kan je deze vaak makkelijk plaatsen.

Douchebak of betegelde douche?

Bij het plaatsen van een inloopdouche kan je kiezen om de vloer te betegelen of om te werken met een douchebak. Een douchebak heeft het voordeel dat de bak uit één geheel bestaat en waterdicht is. Wanneer je gaat tegelen zit je met voegen in de tegels en met een douchegoot. De voegen zijn in dat geval niet waterdicht en je moet werken met Kerdi-matten om alles goed waterdicht te krijgen. Dit is zeker mogelijk, maar er bestaat altijd een risico dat je een fout maakt en dat er toch ergens water doorsijpelt. Is je douche op het gelijkvloers, dan is dit minder erg. Is de douche op een verdieping, dan raden wij aan om bij de verbouwing te kiezen voor een douchebak om het risico te beperken.

Verhoging

Als je werkt met een douchebak ga je de douchebak meestal wat verhogen, zodat de afvoer onder de douche weg kan. Bij een verbouwing kan je soms ook de leidingen van de douche wegwerken tussen de balken. Sommige mensen monteren de sifon van hun douche ook tussen de balken. Als er dan later iets aan de sifon is, moet je het plafond van de verdieping eronder openbreken. Normaal gezien gebruik je een platte sifon onder een douchebak.

Omdat er bij een renovatie meestal geen chape komt, zal ook in het geval van betegeling de douche vaak iets hoger komen te liggen, omdat de sifon ergens moet weggewerkt kunnen worden.

Onderbouw

Voor de onderbouw van een inloopdouche heb je volgende mogelijkheden:

• Een douchebak op pootjes
• Een houten kader, eventueel met beplating, en siliconen
• Chape of zand

Een onderbouw met chape of zand geeft een volledige ondersteuning aan de douchebak. Zo voorkom je dat de douchebak kan gaan leven en dat de siliconen loskomen. Tegenwoordig zijn de douchebakken wel kwalitatief en is een opstelling op pootjes ook perfect mogelijk, mits een stabiele uitvoering uiteraard.

Acrylwand

Een zeer handige en mooie oplossing bij het renoveren is om op de korte kant van een inloopdouche te werken met een acrylwand. Zo'n wand geeft een zeer modern en strak resultaat en is heel eenvoudig te plaatsen. De acrylwand kan gewoon met TEC7 (of een andere lijm zoals Poly Max High Tek) aan de muur geplakt worden. Gewoon afkitten en klaar.

Glazen wand

Een glazen wand kan zeer mooi zijn bij een inloopdouche. Optisch zorgt de glazen wand er voor dat de ruimte groot blijft, omdat het licht doorlaat (en omdat je er door kan zien uiteraard). Voor de montage zijn er 2 soorten systemen:

• Afstandshouders die het glas vasthouden en een overbrugging maken naar de muur
• Een profiel aan de zijkant van het glas dat van op de douchebak tot aan het plafond loopt
• Een glas op maat dat van op de douchebak volledig tot aan het plafond loopt

Indien je werkt met een profiel dat van op de douchebak tot op het plafond loopt, dan dien je op voorhand wel een versteviging te voorzien in het plafond. Je moet dit kunnen vastschroeven op een stevige ondergrond, zoals een stukje OSB plaat. Een gewone gyproc plaat is niet voldoende.

Inloopdouche met gemetselde muur

Een alternatief voor een glazen wand is een gemetseld muurtje dat fungeert als scheidingswand. Dit kan dan een muurtje zijn dat doorloopt tot aan het plafond of een muurtje op hoogte.

Een opgemetste muur in een inloopdouche kan iets meer geborgenheid en privacy geven, maar maakt de badkamer vaak optisch wel meteen een pak kleiner.

Wil je een inloopdouche met een gemetselde muur maken, dan kan je deze wand opbouwen met snelbouwstenen of met cellenbeton.

Plaatsen van een lavabo meubel

Het lavabo meubel plaats je normaal wanneer de muren afgewerkt zijn. In het geval van een betegeling komt dus eerst de betegeling tegen de muur en ga je dan het meubel plaatsen.

Badkamermeubels kunnen soms hoog oplopen in prijs. Zeker wanneer het gaat om badkamermeubels in echt hout of houtfineer. Als je budget wil besparen kan je ook zelf aan de slag gaan en zelf je eigen badkamer meubel maken. Dit vergt wel wat tijd en effort, maar geeft je badkamer een uniek pronkstuk. Heb je geen tijd te veel? Dan kan je uiteraard in menig badkamerwinkel terecht voor een lavabomeubel.

Om het lavabomeubel te plaatsen kijk je naar de technische fiche. Een standaard lavabo meubel met tablet plaatsen gaat alsvolgt:

1. Hang eerst de spiegelkast of spiegel op aan de wand. Gebruik je waterpas om er voor te zorgen dat alles mooi pas hangt.
2. Sluit de elektrische voeding aan op de spiegelkast
3. Monteer de hoekstopkranen (SCHELL-kranen) op de aansluitpunten van de inbouwdozen. Gebruik Loctite indien de kranen niet voorzien zijn van een dichtingsring. Vergeet niet om de rosas te plaatsen.
4. Teken de aansluitpunten van de onderkast af op de muur
5. Schroef de bevestigingshaken van de kast op de muur
6. Zet het ophangsysteem in de kast een beetje los
7. Monteer de kast op de haken, zet alles waterpas en schroef de haken vast
8. Plaats de lavabomengkraan op het tablet (nu het nog los is) en zet de kraan vast met een sleutel
9. Haal de krepien uit elkaar, bevestig een deel aan de bovenkant en een deel aan de onderkant en draai zo de krepien vast op het tablet
10. Breng het overloop buisje aan
11. Leg het tablet op de onderkast en haal de lades even uit de onderkast
12. Gebruik flexibels om de lavabokraan aan te sluiten op de hoekstopkranen
13. Monteer de sifon met de juiste dichtingsringen
14. Schroef de sifon met de witte plastieken moer aan de krepienbevestiging
15. Meet de afstand tot de afvoer en zet de sifon op maat
16. Zaag met een ijzerzaag een stuk afvoerbuis af om de sifon aan te sluiten op de afvoer of gebruik een flexibele afvoerbuis om dit te doen
17. Draai alles goed vast en controleer grondig dat alles waterdicht is
18. Plaats de lades in de kast en kit het meubel af aan de rand met de muur

Afwerking

Tegels of schilderen

Badkamers worden vaak betegeld, maar je kan ook met een goede verf aan de slag. Er bestaan verschillende soorten waterwerende verven die je bijvoorbeeld ook kan gebruiken op buitengevels. Breng in elk geval voldoende lagen aan indien je er voor kiest om met verf aan de slag te gaan. Het voordeel is dan wel dat je het plafond en de muren meteen kan doorverven met primer.

Kunststoftegels

Er bestaan tegenwoordig zeer mooie kunststoftegels die geschikt zijn voor gebruik in de badkamer en zelfs voor in de douche. Deze zijn zeer makkelijk om aan te brengen, je kan ze gewoon tegen de muur lijmen. In de naden breng je best wat siliconen aan om het geheel volledig waterdicht te maken.

Je kan deze tegels bijvoorbeeld zeer goed plaatsen op een gyproc wand die werd bewerkt met afdichtingskit en afdichtingsband.

Bij het renoveren kan je er ook voor kiezen om deze tegels aan te brengen bovenop een bestaande muur. Bekend is bijvoorbeeld het assortiment van Dumawall. Dit soort tegels kan je heel eenvoudig met een zaag op maat maken. Je hebt dus geen slijpschijf nodig of een diamantboor om kranen uit te boren.

Finishing touches

Om je badkamer helemaal af te werken kan je nog een aantal design elementen voorzien om het geheel af te werken. We geven nog een aantal ideetjes om af te ronden:

• een matte raamfolie voor op de ramen
• mooie raamdecoratie
• een LED-strip onder het badkamer meubel
• design plinten in de kleur van de muur
• design wand decoratie
• vochtbestendig behang voor een accentmuur
• design wandrekjes voor kaarsjes of verzoringsproducten
• een houten badplank om met je tablet urenlang in bad te zitten

Last but not least

Veel succes met jouw badkamer renovatie! Vragen of reacties kan je posten bij de detail artikels of op de Facebook groep.