Betonwerken

Bij een grondige renovatie komen er ook soms betonwerken aan te pas, bijvoorbeeld om wanden te herstellen of te verhogen, om structurele verstevingen aan te brengen, om de dagkanten van een raamgat recht af te werken. Er zijn ook mensen die zo graag met beton werken dat ze er bijvoorbeeld tafelbladen mee gaan maken.

Sommige verbouwers hebben schrik van dit soort werken, maar er is eigenlijk weinig moeilijks aan, integendeel. Voor veel toepassingen is het ook niet nodig om een perfect gladde afwerking te bekomen.

Verschil beton en cement

Veel mensen zeggen cement en bedoelen eigenlijk mortel. Cement is eigenlijk een fijngemalen, grijsachtig materiaal dat verhard in contact met water. Het is zo fijn dat, wanneer je het mengt met zand, het tussen de zandkorreltjes gaan zitten.

Mortel is dan een mengsel van cement, zand en water. Mortel wordt anders afgemaakt per toepassing, standaard pakt men 1 schepje cement en 3 a 4 schepjes zand.

Om beton te maken voegen we hier nog grind aan toe, kleine steentjes dus.

Een zak cement

De voorbereiding

Beton loopt naar alle kanten als je het uitgiet, dus je moet eerst een bekisting maken die redelijk dicht is, anders loopt het beton weg.

Hiervoor gebruik je een speciaal soort multiplex: betonplex. Dit zijn multiplex platen voorzien van een (zwarte) epoxylaag zodat ze een harde en waterdichte afdichting hebben.

Betonplex platen zijn redelijk duur, maar vaak in aanbieding. Je hebt ook niet altijd de allerdikskte platen nodig. Maar je wil wel voldoende stevigheid bij grote werken, zodat je plaat niet wordt weggedrukt. De betonplex zal er ook voor zorgen dat je een mooie gladde afwerking van het beton hebt.

Je kan ook perfect ander hout gebruiken, maar dan zal de afwerking niet zo glad zijn als bij betonplex. Het hout is nadien ook niet meer bruikbaar, terwijl je de betonplex in de meeste gevallen nog een deel kan recupereren.

Beton halen

De meeste werken met beton vergen meteen al een iets groter volume. Je kan dit zelf halen in de doe-het-zelf zaak in de vorm van zakken zand en cement en dan zelf afmengen. Je kan ook naar de bouwhandel gaan en droge beton gaan halen, ze storten dit dan bijvoorbeeld in je aanhangwagen. Je kan het ook laten leveren in big bags. Voor grotere volumes is het wel een stuk goedkoper als je bij de bouwhandel gaat. Als het over kleine dingen gaat, zoals snelbeton voor het volstorten van gaten voor tuinpalen kan je perfect bij de doe-het-zelver ook terecht.

Beton verwerken

Zorg er voor dat het water in het beton niet kan wegtrekken in de ondergrond. Als je bakstenen hebt kan je deze bijvoorbeeld eerst wat natspuiten. Als je beton stort op zand kan je eerst een folie leggen. Afhankelijk van de toepassing is het belangrijk dat het beton op de juiste manier kan uitharden.

Als je grote volumes moet gaan mengen kan je best een betonmixer voorzien. Niet iedereen heeft natuurlijk een betonmixer, maar je kan er altijd een huren of eentje lenen van iemand die er wel een heeft. Kleinere volumes kan je ook met de hand afmaken. Zorg voor een deftige grote kuip en eet goed, want dit kan snel een zwaar werk worden.

Voor de verhouding kijk je best op de zak of de instructies van de bouwhandel. Als je de beton afmaakt moet je een beetje kijken naar het type toepassing. Is het belangrijk dat de beton in alle hoekjes en kantjes loopt? Zorg dan dat hij wat lopender is (vloeibaar). Als je de beton uitgegoten hebt kan je nog wat trillingen voorzien om de luchtbelletjes weg te werken, bijvoorbeeld door op de bekisting te tikken met een rubberen hamer.

Gewapend beton

Voor sommige toepassingen, zoals verstevigingen of overspanningen, wil je dat je beton gewapend is met wapeningsstaal. Wapening bestaat uit stalen staven die zorgen voor de trekkracht, terwijl het beton zorgt voor de weerstand tegen druk. Betonnetten en staven om te verwerken in het beton vindt je in de bouwhandel. Het is belangrijk dat het net nergens uit de beton uitsteekt, anders kan het gaan roesten. Het beton beschermt het staal immers tegen roest omdat het een hogere pH-waarde heeft. Beton en staal kunnen goed samengaan omdat ze goed aan elkaar hechten en omdat de uitzettingscoefficient van staal en beton ongeveer gelijk is.

Zelf een betonnen trap maken

Een veel voorkomende vraag is het maken van een betontrap. Dit is een redelijk complexe en ingewikkelde klus, maar zeker voor kleinere trapjes zoals een keldertrap kan het een mooie oplossing zijn. Het probleem is wel dat een trap een cruciaal onderdeel is van je huis, dus als je hier fouten maakt kan je dit zeer duur komen te staan. Je mag ook niet zomaar overal trappen in beton beginnen gieten zonder tussenkomst van een architect.

Wil je toch een betonnen trap maken, dan zal je eerst alles goed moeten gaan uitmeten en uittekenen. Het venijn zit al meteen in het bepalen van de hoogte. Je moet het hoogteverschil hebben tussen de aankomst van de trap en het begin. Als de vloer beneden niet perfect waterpas is kan dit enkele centimeters verschil geven met de hoogte van de aankomst van de trap en de vloer daar vlak onder.

Als je de hoogte hebt, kan je het aantal treden gaan berekenen en de optrede en de aantrede bepalen. Je moet goed opletten hier, want je kan niet zomaar alle afmetingen nemen. Er is een formule die gebaseerd is op de menselijke pas. De trapformule zegt:

2 optreden + 1 aantrede = 570 - 630 mm

Je hoogte moet rond de 18cm uitkomen en de diepte rond de 22cm voor een normale trap. Teken dit uit op de muren waartussen de trap komt. De onderste trap die start op de nulpas zal hoger zijn (want op de vloer is geen 'trede' dus die hoogte moet in de trap meegenomen worden) dan de anderen en de bovenste trap iets lager (want de laatste trede moet uitkomen op de verdieping, maar je staphoogte moet dezelfde zijn, dus de trede / bekleding moet even hoog uitkomen als de vloerpas boven).

Dan ga je een sleuf slijpen in de muur om je betonplex platen te plaatsen, de onderkant van de trap wordt 1 gladde plaat. Die moet je langs de onderkant zeer goed stutten, want tijdens het uitharden is de trap dus niet zelfdragend en moet al dit gewicht opgevangen worden. Op deze platen komt dan een wapeningsnet dat je best ook verankert in je verdiepingen en / of je muur.

Daarna ga je dan je treden maken, als je hout pakt van ongeveer dezelfde dikte als de bekleding dan is het makkelijker om na te denken over de montage en kan je fouten makkelijker voorkomen. Voor de optreden moet je niet zo'n dik hout voorzien, dit zijn eigenlijk stootborden voor de schoenen. Die treden moet je dan minitieus gaan plaatsen. Het gaat om beton, dus je kan achteraf niet veel meer spelen met de bekleding.

Als laatste stap ga je dan je beton afmaken en al de individuele treden vullen en afstrijken. Het duurt dan nog een paar dagen voor de trap kan gebruikt worden en nog langer om alles te laten uitdrogen zodat je de bekisting kan wegnemen.