Een huis verbouwen met vochtproblemen
Mensen praten er niet graag over, maar 1 op 5 gezinnen heeft soms last van vochtproblemen thuis. Als je een ouder huis koopt om te renoveren is de kans dus groot dat je ergens vochtproblemen tegenkomt. Daarom is het belangrijk om bij de aankoop extra oplettend te zijn. Als je vochtproblemen constateert vraag dan altijd naar de oorzaken en wat er al eventueel geprobeerd is om de problematiek te voorkomen.
Let goed op vochtplekken, schimmel op de muren of afbladderende verf. Als er gyproc voorzetwanden zijn, vraag dan expliciet naar vochtproblemen in de muren. Als het zomer is, vraag dan ook naar vocht in de kelder. Kijk onderaan op de muren voor problemen met opstijgend vocht, fout geplaatste ramen en kijk bovenaan en in de hoeken goed voor problemen met koudebruggen, daklekken, slecht geplaatste isolatie en problemen door slagregen.
Vocht geeft schimmels en dit is niet alleen lelijk, maar ook zeer schadelijk voor de gezondheid. Vocht kan ook gepaard gaan met ongedierte en kan de stabiliteit van het huis ondermijnen.
Verschillende types vochtproblemen
Er zijn verschillende types van vochtproblemen met elk een andere oorzaak en gevolgen. Bij oude huizen kunnen er zaken zijn beginnen verslijten. Bij nieuwe huizen of renovaties kunnen er door foute toepassing van technieken vochtproblemen ontstaan. Mensen gaan bijvoorbeeld soms isoleren zonder dat ze denken aan het voorzien van de bijhorende ventilatie.Opstijgend vocht
Opstijgend vocht is water uit de grond dat via de muren naar boven trekt. Bakstenen zijn immers niet waterdicht en gedragen zich als een spons die het water opzuigt. Dit zorgt er dan voor dat er onderaan de muur water achter de verflagen komt te staan, wat het pleisterwerk aantast. Aan de binnenkant geeft dit blazen, afbladderende verf en schimmels. Het geeft ook een heel muffe geur en de vochtigheid in de ruimte kan serieus verhogen. Opstijgend vocht kan zowel aan de buitenmuren als aan de binnenmuren voorkomen. Als je gaat meteten met een vochtmeter mag je dus zeker de binnenmuren niet vergeten. Muren die boven een kelder staan hebben uiteraard geen last van opstijgend vocht uit de ondergrond.
Als je firma's laat komen om op te meten, bedenk dan dat er veel verschillende redenen kunnen zijn waarom je muren vochtig zijn. Dit hoeft niet per sé een probleem te zijn. Als het huis 2 jaar heeft leeggestaan zonder verwarming is het logisch dat de muren vochtiger zijn. De firma's proberen uiteraard ook te verkopen, dus kijk altijd mee over de schouder om te zien wat de vochtmeter echt aangeeft.
Waterkering
Normaal is er een waterkering aan de onderste laag bakstenen, die het opstijgend water tegenhoudt. Die waterkering bestaat bijvoorbeeld uit DPC band (DIBA folie) of bij oude huizen uit roofing. Bij heel oude huizen is er vaak zelfs geen waterkering. Waterkeringen van roofing zijn soms afgesleten, beschadigd of fout geplaatst en beginnen dan vocht door te laten. De beschadiging hoeft niet altijd zeer groot te zijn, water vindt altijd een weg.
Bij nieuwe huizen is er soms een perinsul van glasfoam onder de muur om opstijgend vocht te voorkomen. Dit zijn thermisch isolerende en vochtresistente blokken die in het metselwerk worden verwerkt voor de funderingsaanzet. Deze blokken bestaan uit glas en kunnen nooit vochtig worden, ze zijn absoluut water en dampdicht.
Bepleistering tot onderaan
Soms kan het ook zijn dat de bezetting te laag komt. Als de bezetting tot tegen de chape komt of zelfs al wanneer de bezetting onder de waterkering komt, dan kan water via de bepleistering de waterkering omzeilen en in de muur omhoog steigen. Daarom wordt de bezetting nooit helemaal tot onder gedaan, of toch niet tot onder de waterkering. Meestal worden er dan plinten gezet om dit stuk te overbruggen. Die plinten mogen dan wel niet vastgezet worden met klassieke cement, maar moeten vastgezet worden met bijvoorbeeld siliconen.
Indien de afstand te groot is voor plintjes wordt de onderste laag bezet met waterbestendige pleistermortel in plaats van gewone gips. Zo'n waterbestendige samenstelling kan je maken door 2 schepjes zand en 1 schepje witcement (CBR sterkteklasse 42,5N) te mixen met Compaktuna PRO. Dit product is ideaal voor het afmaken van een watervaste mortel. Tegenwoordig zie je soms ook verzonken stenen of houten plinten. Dit is iets minder evident als doe het zelver, zowel om waterdicht te plaatsen als om mooi af te werken. Hier werk je met een stuk kerdi-mat achter de plint en eindigt de bezetting op een stop-profiel.
Gipsplaten
De meeste mensen die zelf renoveren gaan echter zelf niet bezetten en kiezen eerder voor een voorzetwand in gipsplaten, of met gipslaten die rechtstreeks tegen de muur gelijmd worden. Ook hier moet je oppassen dat je gyproc platen niet volledig tot tegen de grond komen om te voorkomen dat ze vocht kunnen opzuigen. Het Gyproc do-boek schrijft voor om 1cm van de grond te blijven met de plaat. Hiervoor gebruik je een voetliftje, een kleine hefboom die je zelf ook makkelijk kan maken met een stukje hout en een ijzeren hoekje.
Verf begint af te bladderen door vocht
Behandeling
Om opstijgend vocht te bestrijden kan je de muren injecteren met chemische component om op die manier terug een waterkerende laag te vormen in de muur. Die injectie is op zich niet zo moeilijk om zelf uit te voeren in je renovatie. Als je vochtproblemen laat behandelen door een professional is dat meteen een hele hap uit je budget. Langs de andere kant is het wel heel belangrijk om uiterst secuur en juist te werk te gaan. Zoals gezegd vindt vocht altijd een weg.
Als je gaat injecteren met gel kan je online pakketten vinden om te bestellen. Door dit zelf te doen spaar je in vele gevallen duizenden euro's uit. Er zijn systemen met trechtertjes (bvb. aquaplan Wall-injector) en systemen waarbij je geleidelijk de spuitmond uit de gaten terugtrekt tijdens het injecteren (zoals aquaplan aquabarriere). Je kapt normaal een goed stuk van het pleisterwerk af met een boorhamer zodat je zeker tot boven het vochtprobleem zit. Daarna boor je om de 10cm een diep boorgat tot bijna door de volledige muur. Als je veel lopende meters moet doen is dit dus een gigantisch aantal gaten om te boren. Als je geen deftig materiaal hebt is het aangeraden om even een goede boorhamer te gaan huren die liefst nog niet te veel weegt. Na het stofzuigen van de gaten kan je de gel gaan injecteren. Daarna plak je een pleistermembraan aan de muur met tegellijm. Dit membraam zorgt er voor dat het vocht en de zouten die nog in de muur zitten er niet terug langs binnen gaan doorkomen. Over het membraan kan je daarna pleisteren.
Een andere manier dan injecteren is om toch een waterkering te gaan plaatsen. Aangezien de muur er al staat is dit geen eenvoudige taak. Je kan natuurlijk niet in 1 keer een hele voeg wegslijpen, anders zou je muur inzakken. Je moet dus eerst een aantal stukken voeg geschrankt wegslijpen, daar de waterkering plaatsen en terug opvoegen. Als dit uitgehard is kan je overgaan naar de stukken daartussen die nog niet opgevoegd zijn. Deze manier geeft wel een zeer goede garantie dat er een vochtkering aanwezig is. Bij de injectie kan er in principe altijd nog iets mislopen als de gel zich niet goed verspreid doorheen de muur.
In plaats van de muur terug bij te smeren en te bezetten kan je na de behandeling ook kiezen voor een lambrisering of een voorzetwand met een randje waar je decoratie op kan zetten. Dit is vaak een eenvoudige en goedkope oplossing en zorgt er voor dat de muur achter de lambrisering of voorzetwand nog natuurlijk kan ademen en verder uitdrogen.
Een muur injecteren kan je redelijk eenvoudig zelf
Doorslaand vocht
Doorslaand vocht is vocht dat via de buitenmuren naar binnen dringt. Sommige muren zijn zeer erg onderhevig aan slagregen en kunnen heel nat worden. De buitenmuur wordt dan heel nat en dit vocht kan doordringen over de spouw tot in de binnenmuren, met de nodige schimmels en beschadigingen van het pleisterwerk als gevolg. Het is niet altijd makkelijk om het verschil te merken tussen doorslaand vocht en opstijgend vocht, maar opstijgend vocht is meestal enkel waar te nemen aan de onderkant van de muur. Bij oude huizen zonder spouw raakt het vocht nog makkelijker door de muur tot binnen.
Doorslaand vocht kan voorkomen bij zeer poreuze steen, bij scheuren en barsten in de muren, voegen die versleten zijn, problemen met de dakgoot of bij dorpels zonder sleuf tegen lek.
Behandeling doorslaand vocht
Daar waar er problemen zijn in de gevelwerken, zoals scheuren en barsten in het metselwerk, zal dit uiteraard eerst moeten hersteld worden. Ook foutief geplaatste dorpels of problemen met dakgoten moeten altijd eerst verholpen worden vooraleer de muur behandeld wordt.
Daarna kan de gevel geimpregneerd worden met een waterafstotend middel. Zo'n hydrofuge gebeurt met invisible, een kleurloze vloeistof die in de poriën van de stenen trekt en zo een waterafstotend laagje vormt. Het voordeel van zo'n producten is dat je muur normaal nog wel kan ademen. Hierdoor kan het overtollige vocht in de muren toch nog verdampen en de muur langzaamaan kan uitdrogen. Het kan wel maanden duren vooraleer een muur terug droog is.
Doorslaand vocht geeft schimmel op de muren, niet enkel onderaan zoals bij opstijgend vocht, maar ook in het midden van de muur en bovenaan
Vochtige kelder
Een vochtige kelder is zonde, want je wil je kelder natuurlijk gebruiken als opslagruimte, als mancave, als she shed of als wijnkelder. Heb je vocht in de kelder, dan kan dit verschillende oorzaken hebben en het is belangrijk te achterhalen wat de oorzaak juist is voor je kan kiezen voor de juiste behandeling.
Oorzaken van vocht in de kelder
Als de kelder enkel vochtig en muf is kan het gewoon zijn dat de kelder niet goed geventileerd is. Dit gebeurt vaak bij kelders die geen opening hebben naar de buitenwereld en ergens in het midden van een gebouw liggen. Een ventilatie mechanisme voorzien kan dan al veel oplossen.
Het vocht kan binnendringen via de buitenmuren. In veel gebieden in België is er een hoge grondwaterstand, indien die hoger komt dan de vloer van je kelder komen je muren onder hoge waterduk te staan. Vaak zijn kelderwanden van betonsteen, wat redelijk poreus is en water doorlaat. De pleisterlagen in de kelder zijn vaak ook verweerd door hygroscopische zouten en vertonen scheuren en afbladdering.
Als er water in je kelder staat en het staat altijd op dezelfde plekjes, dan is het goed mogelijk dat er ergens scheurtjes in de wanden zitten, soms zijn die zo klein dat ze amper waar te nemen zijn met het oog. In die gevallen moet je de behandeling richten op de plekken waar het water door de muur komt. Vaak denkt men dat het water door de keldervloer komt, maar blijkt er toch ergens een lek in de muur te zitten waar het water heel traag doorvloeit. Als je zwarte strepen ziet op de muur kan dit een ernstige indicatie zijn over de oorsprong en de locatie van de lek.
Soms heb je ook gewoon te maken met lekkende leidingen, controleer de leidingen op lekken indien je merkt dat het vocht zich zeer lokaal voordoet. Ook wanneer de vochtproblemen continu aanwezig zijn en niet alleen bij regen en nat weer is dit een indicatie voor lekkende leidingen.
Als het vocht niet uit de muren komt dan kan het enkel nog komen uit de keldervloer. Dit is vaak het geval bij hoge grondwaterstand. Dit is redelijk lastig, want als je de keldervloer waterdicht maakt, dan kan het zijn dat het vocht via je muren naar boven gaat komen.
Behandelen van vocht in de kelder
Als het vocht veroorzaakt is door lekken in de wand, dan kan je er met een spot reparatie van dit stuk van de muur uitkomen. Om dit te herstellen kap je eerst een stuk uit rond het probleemgebied, het kan zijn dat het water hierdoor snel gaat binnenstromen. Gebruik een waterdrukstop middel om het gat op te vullen, bijvoorbeeld waterdruk-stop van Aquaplan. Dit is een snel hardend afdichtingsmiddel dat opzwelt bij contact met water en zich dus helemaal vastzet. Dit type product is eigenlijk een klein wondermiddel, het droogt zeer snel en het dicht ook lekken onder hoge druk. Het kan ook gebruikt worden als de lek zit op de naad tussen de vloerplaat en de muur (de kimnaad). Je maakt een klein beetje van het product af en kneed het met je handen in een bolletje voor je het in de muur drukt. Na het uitdrogen zet je er een paar lagen kelder epoxy of watervaste bezetting op en je lek is dicht.
Zijn alle muren vochtig en staat er overal schimmel op de muren, dan zal je de keldermuren waterdicht moeten maken tot op een zekere hoogte. Als je dit laat doen door een professionele firma is dit een hele hap uit je budget. Je kan echter zelf de bekuiping ook aanbrengen, al is dit niet altijd een eenvoudige taak. Indien het vochtprobleem matig is en je hebt betonstenen, dan kan je wegkomen met een waterdichte cementcoating zoals Rubson Super Kelderdichting of Aquaplan kelder-bezetting. Gaat het om ernstige problemen dan zal je toch een cementering moeten aanbrengen in verschillende lagen. Maak eerst de muur volledig proper en verwijder alle loszittende delen en bepleistering zodat je uitkomt op de blote muur. Daarna kan je de cementlaag aanbrengen. Dit kan bijvoorbeeld met PUTZUNA® HY. Als je heel zeker wil zijn dat je kelder waterdicht en dampdicht is, gebruik je een professionele cementmortel met toevoegingen. Je kan hiervoor werken met professionele producten van Thoro of Sika. Andere producten die interessant kunnen zijn, zijn TricoLastic en RediFuge. Kies je bijvoorbeeld voor Sika Viscobond, dan ga je een aantal lagen aanbrengen. Het voordeel van een product als Viscobond is dat het zowel zorgt voor een betere hechting bij de hechtlaag als voor de waterdichtheid bij de mortellaag. Let wel op, dit soort species iets minder eenvoudig om verticaal aan te brengen en gelijk te strijken als standaard cementlagen of pleisterlagen. Welk product je ook kiest, informeer je zeer goed en volg de instructies van de fabrikant nauwgezet.
Soms ligt de oorzaak van het water in de kelder aan een lek in de muur, ontstaan onder invloed van de hoge waterdruk van het grondwater.
Ventilatie
Een van de grootste veroorzakers van vochtproblemen en schimmels is het gebrek aan ventilatie. Als je een kleine badkamer hebt zonder mechanische afzuiging, dan vraag je als het ware om schimmels en vochtproblemen.
Vroeger werden de huizen niet geïsoleerd en was er in de huizen sprake van natuurlijke ventilatie. Door de opkomst van de strenge normen rond isolatie worden er meer en meer woningen geïsoleerd. Om de e-normen en e-peilen te halen gaat men de huizen ook meer en meer luchtdicht maken om verliezen te voorkomen. Men plaatst dampschermen en zorgt voor een afgesloten schil. Met een blowerdoor test of luchtdichtheidstest gaat men na hoe luchtdicht de woning is om ongecontroleerde, natuurlijke ventilatie in kaart te brengen. Isoleren moet altijd gepaard gaan met mechanische, gecontroleerde ventilatie. Indien dit niet gedaan wordt, of verkeerd uitgevoerd wordt, ontstaan er sowieso vochtproblemen in het huis.
Er kunnen ook problemen ontstaan door foute isolatie. Soms gaat men bijvoorbeeld een muur die langs binnen al geïsoleerd is ook nog langs buiten isoleren. Als de diktes fout gekozen worden of als er met verschillende materialen gewerkt wordt, kan het zijn dat het dauwpunt niet meer in de muur valt, maar ergens in de isolatie. De isolatie kan hierdoor vochtig worden en in het geval van glaswol zijn werking verliezen en vochtproblemen veroorzaken. Dit is uiteraard maar 1 voorbeeld van de verschillende fouten die zich kunnen voordoen als de woning fout geisoleerd werd.
Voorzie dus altijd een ventilatiesysteem voor de afvoer van vocht in de vochtige ruimtes. In de keuken is de afvoer van de dampkap een ventilatiesysteem. In de badkamer is afzuiging in de vorm van mechanische ventilatie ook een must. Ook in de kelder is een goede ventilatie aangeraden als je graag een droge kelder hebt zonder schimmels en vocht. Als je in je renovatie ruimte hebt kan je best meteen een centrale ventilatie unit plaatsen met een afvoer door het dak of door de muur. Als je de installatie zelf doet vallen de kosten voor een ventilatie unit goed mee. De pvc buizen voor de afvoer zijn iets prijziger soms (voor een plastieken buis zeg maar), maar zijn zo goed als gratis als je bedenkt wat je er voor terugkrijgt. Er is maar 1 regel, je kan niet isoleren zonder te ventileren. Als je de natuurlijke ventilatie wegneemt moet je iets in de plaats stellen.
Indien je ramen voorzien zijn van doorvoeropeningen kan je kiezen voor ventilatiesysteem C of C+. Bij C heb je een mechanische afvoer. De lucht wordt aangevoerd door de openingen in de ramen in de droge ruimtes en afgevoerd in de natte ruimtes (badkamer, keuken, toilet, wasplaats). In een C+ systeem heb je sensors die vaststellen hoe sterk de ventilatie moet draaien. Het ventilatiesysteem draait continu, maar kan meestal in een aantal standen gezet worden. Als je gaat douchen moet er immers meer vocht afgevoerd worden. Er bestaat ook een ventilatiesysteem D, waarbij de warme lucht die wordt afgevoerd de nieuwe lucht die wordt binnengetrokken gaat opwarmen om minder warmteverlies te hebben. Bij een renovatie heb je meestal geen plaats om een ventilatiesysteem D te voorzien. Deze toestellen zijn vaak zeer groot ten opzichte van de ventilatieunit die je hebt in een ventilatie systeem C. Als een centraal ventilatiesysteem te moeilijk is of te kostelijk, voorzie dan zeker mechanische afvoer in de badkamer. Die ventilators kosten bijzonder weinig en zijn zeer eenvoudig te plaatsen. Je moet alleen wel zien dat je ergens een stroomkabel naar de ventilator kan brengen, wat niet altijd evident is bij betegelde badkamers. Wees dus voorbereid vooraleer je de badkamer gaat afwerken.