Boormachines: types en toepassingen (voor dummies)

De verschillende type boormachines

Als je een grote verbouwing gaat doen dan ga je een aantal machines in je arsenaal moeten hebben. Sommige machines combineren zaken, zo zijn er draadloze vijsmachines met een klopfunctie. Vertrouw hier niet op en koop ineens deftig materiaal. Je komt toch sowieso situaties tegen waarin die vijsmachine met batterij veel te zwak is.

Vijsmachine

Een draadloze vijsmachine oftewel een snoerloze boormachine of boorhamer met batterijen. Handig om overal mee te nemen omdat ze draadloos zijn, zo lig je niet te sukkelen als je op een ladder staat. Zoals gezegd is dit handig om te boren in hout of zachte materialen, bijvoorbeeld om hout voor te boren vooraleer je er een vijs gaat indraaien. Deze machines hebben een aantal 'vijs'-standen waarmee je schroeven kan invijzen aan een lager toerental. Als je de machine op 'boren' zet dan gaat ze niet doorslaan. Deze stand kan je soms gebruiken als je een vijs echt niet dieper krijgt en de standaard schroefstanden altijd afslagen.

Je neemt best een accu vijsmachine op 18V met 2 Li-ion batterijen. De oude cadmium batterijen lopen leeg als je je machine laat liggen, terwijl de Li-ion batterijen opgeladen blijven. Als je niet dagdagelijks in de verbouwing bezig bent dan heb je liefst dat je machine niet leeggelopen is op de moment dat je ze moet gebruiken.

Als je aan het verbouwen bent moet je vaak meerdere gaten maken of voorboren. Om te vermijden dat je continu moet switchen tussen boortje en bitset gebruik je best twee vijsmachines. Als je met twee personen bent kan elke persoon dan nog een machine hanteren zodat het dubbel zo snel vooruit gaat.

Een goede tip, steek altijd 1 van de 2 batterijen in, als de andere batterij in je machine dan leeg is dan kan je meteen vervangen. Maak ergens in je verbouwing een soort laadstation met alle batterijen en laders, zodat je niet moet gaan zoeken. Let wel op, als je de stroom uitzet kan een batterij die nog in de lader zit terug leeglopen. Je haalt dus best even de batterijen uit de lader als je vertrekt en de stroom aflegt.

Klopboor

Een klopboor of klopboormachine is een krachtige machine die je gebruikt om bijvoorbeeld in baksteen of beton te boren. Een klopboor op 230V is veel krachtiger dan een vijsmachine en kan dus veel hogere vermogens halen. Het kloppen is letterlijk een klopbeweging (die vaak veel lawaai maakt). Door het kloppen wordt de steen verbrijzeld en door het roteren van de boor wordt het materiaal naar buiten gewerkt. Je kan de klopstand of hamerstand activeren door een hendeltje op de boor op de hamerstand te schakelen, aangegeven door een klein hamertje. Het icoontje van de boor geeft de standaard boorstand aan zonder kloppen.

Omdat een klopboor op 230V aangesloten is kan het veel hogere toerentallen halen. Je kan de meeste toestellen instellen om op een lager toerental te draaien, bijvoorbeeld om te gebruiken als mixer.

Een goede klopboor is dus onontbeerlijk tijdens de verbouwingen. Let wel op in vochtige ruimtes dat je de boor niet in een plas legt bijvoorbeeld. Omdat een klopboormachine meestal een snoer of draad heeft is het wel onhandiger werken en heb je vaak een verlengkabel nodig. Een klopboor weegt ook meer dan een vijsmachine en omdat ze vaak groter is kan het zijn dat het minder eenvoudig is om een klopboor te gebruiken in moeilijk bereikbare ruimtes.

Soms, als je met je vijsmachine te weinig vermogen hebt om een vijs in te draaien, kan je met je klopboormachine de vijs even een stukje terug losvijzen en dan met vol vermogen de vijs in het hout schroeven. Er is dan wel kans dat je de vijs diep draait en dat het hout gaat splijten. Als je problemen hebt om een vijs in te schroeven kan je best voorboren. In elk geval, als je een klopboormachine gebruikt om te vijzen, zet ze dan nooit op hamerstand maar altijd op schroeven.

Boorhamer

Een boorhamer of kapmachine of breekhamer dient echt voor het zware werk en gebruik je als je bijvoorbeeld gaten in je betonnen verdiep wil gaan maken. Een boorhamer heeft ook een hamerfunctie, maar die is vaan pneumatisch en veel sterker dan die op een gewone klopboormachine. Bij een boorhamer kan je dikke boren gebruiken of beitels om te gaan kappen. Als je een beitel op je boorhamer zet moet je wel zien dat de machine niet op de stand 'boren' staat, anders slaat de beitel weg en kan je je serieus bezeren.

Een boorhamer weegt over het algemeen heel veel en is het makkelijkste om verticaal te gebruiken, zodat het gewicht van de boorhamer meewerkt bij het boren. Als je met lange dikke boren moet werken om een gat te boren van bijvoorbeeld 30cm dan is het aan te raden om eerst met een kleinere boor te beginnen en daarna de dikkere boor te hanteren. Dit zowel voor de aanzet als voor de efficientie van het boren. En ook een beetje om je armen te sparen.

Let goed op de aansluiting, een boorhamer heeft normaal een SDS aansluiting. Dit is een aansleuting waarbij de boren een extra gleuf hebben om de vermogensoverdracht te vergroten. Zorg dat je de juiste boren voor de juiste machine hebt.

Types boorkop en bevestiging

Niet alle boren hebben dezelfde boorkop, zo hebben vijsmachines hebben meestal een snelspankop. Hier kan je je boor insteken en die spant zichzelf aan. Klassiekere boormachines hebben een tandkrans boorkop. Boorhamers hebben meestal een SDS aansluiting voor de vermogensoverdracht

Het verschil tussen een standaard boor, een SDS boor en een SDS-plus of SDS max vind je in de gids over types boren.

Bij een tandkrans boorkop heb je een boorsleutel nodig, dit is een hulpmiddel om de boor vast te zetten en los te maken. Bij de andere systemen heb je geen hulpmiddelen nodig. Een snelspankop draait zichzelf rond de boor en bij een SDS boor moet je de boorkop even uittrekken en dan kan je de SDS boor er instekken, als je loslaat klikt ze vast.

Als je een boormachine hebt met een tandkrans, probeer dan de boorsleutel altijd in de koffer van de boormachine te houden. Zorg ook dat je de juiste sleutel hebt, een sleutel die niet goed past is lastig om de machine aan te draaien en dan kan de boor loskomen.

Veiligheid

Bij het boren kan het zijn dat de boormachine doorslipt wanneer de boor vast komt te zitten. De betere boormachines hebben een slipkoppeling. Heeft je boormachine of boorhamer dit niet, dan kan dit nefast zijn voor je polsen. Zeker een boorhamer met hoog vermogen komt wel eens vaker vast te zitten in een dikke laag beton, niet in het minst als er ergens ijzer in het beton zit en het dus om gewapend beton gaat.

Gebruik ook best een veiligheidsbril als je aan de slag gaat met een boorhamer, wegspringende stukken beton kunnen akelige wonden veroorzaken als die in je oog vliegen.

Een klopboor kan enorm veel lawaai maken. Als je die gebruikt in kleine ruimtes, bijvoorbeeld in een kleine kelder, kan dit afschuwelijk veel decibels produceren. Als het te luid wordt, gebruik dan oordoppen of oorkappen.